Yapılarda kullanılan betonun tüm özelliklerini kontrol etmek için bazı testler ve deneyler yapılır. Beton laboratuvar malzemeleri kullanılarak yapılan testler Türk standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir.
Beton Numune Alımı
Taze beton, sertleşmiş beton ya da yerinde betonun test edilebilmesi için beton laboratuvar malzemeleri kullanılır böylelikle yapıların spesifikasyonlara ve standartlara uygunluğu araştırılır.
Hem saha hem de laboratuvar testlerinde kullanılan malzemeler ile yüksek basınç ve düşük çekme mukavemetli betonlar test edilir. Yüksek mukavemetli betonlar büyük projeler için kullanılırken düşük mukavemetli betonlar genellikle şap ve boşluklarını doldurulması için kullanılır.
Hazır Beton Deneyleri
Betonun kalitesi ancak numune alarak belirlenir numuneler şantiyelerdeki dökülen betonun örneğidir. Her numune ayrı harman ya da ayrı trans mikserden alınmak zorundadır.
Boşaltılan betonun ilk yüzde 15’i ve son yüzde 15’inden alınır. Alınan beton numunesinin tarihi ve zamanının yanı sıra aynı zamanda sıcaklığı ve ortam sıcaklığı da kayıt altına alınmalıdır. Alınan numuneler hem alım hem de taşıma sürecinde kirlenme, su kaybetme, su alma ve sıcaklık değişimlerine karşı korunmalıdır.
Numuneler 10 cm yüksekliğe sahip kalıpları geçmeyen eşit tabakalar şeklinde doldurulduktan sonra 15 cm ya da 20 cm’lik küpler için 2 15 ve 30 cm’lik silindirlerde 3 tabaka şeklinde doldurulur. Zarar vermeden alınan numuneler kalıcı ve görünür şekilde etiketlendikten sonra kayıtları saklanır.
Taşıma işleminde rutubet ya da sıcaklık değişiminden etkilenmesi önlenir. Kalıptan çıkarılan beton numuneleri beton laboratuvar malzemeleri kullanılarak yapılan deneye kadar 20+2 dereceli sıcaklığa sahip suda ya da %95 oranındaki nemli bir ortamda kür görür.
Beton Testlerinin Yapılma Nedenleri
Yaşam alanlarında, yollarda, köprülerde dolayısıyla yapıların tamamında kullanılan betonlar güvenilirlik ve sağlamlık açısından standartları uygun olmak zorundadır. Bu yüzden betonlar üzerinde bazı deneylerin yapılması gerekir. Özellikle deprem kuşağı içerisinde bulunan Türkiye’de yapıların sağlamlığı oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Bundan dolayı hem yeni inşa edilecek olan yapılarda kullanılan betonun hem de daha önce inşa edilmiş yapılarda kullanılan betonun standartlara uygunluğu beton laboratuvar malzemeleri kullanılarak test edilir. Yapıların güçlendirilmesi gerektiğinde beton deneyleri sonucu ortaya koyar. Taze beton deneyleri içerisinde şunlar yer alır;
- Numune alma.
- Küre tabii tutma.
- Beton sıcaklığının ölçülmesi.
- Çökme deneyi.
- Kıvam sınıfının tespit edilmesi.
- Hava miktarının belirlenmesi.
Sertleşmiş betonlar üzerinde ise karot alma ile birlikte yoğunluğunun tayin edilmesi, beton yaş tespiti ve basınç dayanım tespit çalışması yapılır.
Taze Ve Sertleşmiş Beton Deneyleri
İnsanların hayatını riske atmamak adına yapılan da inşa aşamasında kullanılan betonun sağlam olması büyük bir öneme sahiptir. Bundan dolayı devlet yapılarda kullanılması gereken betonda bazı standartlar belirler. Belirlenen standartlara uygun olarak beton laboratuvar malzemeleri kullanılır ve bazı testler uygulanır.
Yapılan testlerde yapılarda kullanılan betonun standartlara uygunluğu kontrol edilir. Binaların ana yapısını oluşturan betonlarda kullanılan malzemenin kalitesi ortaya çıkarılır.
Betonun durumunu belirleyebilmek için taze ve sertleşmiş beton deneyleri yapılır. Beton deneyi yeni inşa edilecek binalar dışında aynı zamanda daha önceden yapılmış binalar içinde geçerlidir.
Beton Deneylerini Yapma Hakkı
Yapılarda kullanılan betonlardan numune alarak deney yapma hakkı yapı denetim firmalarına aittir. Çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından yetkilendirilen firmalar hem taze betonda hem de sertleşmiş betonda deneyleri gerçekleştirir.
Beton laboratuvar malzemeleri kullanılarak sertleşmiş betonlarda binaların kırılması ve örnek alınması işlemi yapılır. Hem taze hem de sert betonlarda ihtiyaç duyulan tüm testler kısa süre içerisinde gerçekleştirilir.
Beton Laboratuvarlarında Bulunan Malzemeler
Betonun dayanıklılığı ve kalitesini belirlemek için yapılan testlerde kullanılan beton laboratuvar malzemeleri şunlardır;
- Beton presi.
- Çekme test cihazı.
- Çimento presi.
- Otomatik vicat cihazı.
- Blaine cihazı.
- Yarmada çekme dene aparatı.
- Servo kontrollü beton pres.
- Servo kontrolü üniversal demir çekme cihazı.
- Basma/eğilme test cihazı.
- Ultrases cihazı
- Schimit test çekici.
- Korozyon çelik çubuk çekme cihazı.
- Karot beton kesme makinesi.
- Karot başlık hazırlama ünitesi.
- Karot makinesi ve karot elmas uçları.
- Donatı tarama cihazları.
- Slump deney düzeneği.